Herhangi bir fikre, projeye, hizmete ya da ürüne patent almak için öncelikle daha önce olmayan bir buluşun ortaya konmuş olması gerekir. İcat yapan kişiler ürünlerinin taklit edilmesini ya da farklı amaçla kullanılmasını istemezler. Patent, tam da bu noktada devreye girer. Patent, yeni bulunan ürünün, fikrin, projenin ya da hizmetin 3. kişiler tarafından kullanımı, satın alınması ya da ithal edilmesini engellemeye yarayan resmi bir aidiyet belgesidir. Patent süresi başvuru ile birlikte başlar. Bununla birlikte çok uzun ya da sonsuz bir süreden bahsedilmez. Yeni buluş kategorine giren patent örneklerinin koruma altında bulunduğu süre 20 yılla sınırlıdır. Tüm hakları icat sahibine ait olduğundan patentli ürünlerin kullanımı için sahibinin izin vermesi şartı vardır. Bir buluşun patent alabilmesi için farklı şartları yerine getirmesi gerekir. Genellikle 3 şart dikkate alınır. Bunlar:
- Yenilik: Bilinen tekniğin dışındaki buluşlar yeni olarak kabul edilir. Ayrıca icadın daha önceden herhangi bir şekilde kamusal ortamda paylaşılmamış olması, benzer bir konuda daha önce patent başvurusu yapılmamış olması,
- Buluş basamağında ilerleme: Var olan bir icadın yeni avantajlar sağlayabilecek şekilde evrilmesi, yeniden tasarlanarak fayda sağlayacak şekilde geliştirilmesi, daha önce çözülmemiş bir problemi çözebilecek kabiliyete sahip olması,
- Sanayide uygulanabilir faydaya sahip olma: Buluşun pratikte kullanılabilir olması, prototipin sanayinin herhangi bir alanında kullanılabilir ve üretilebilir olması,
gibi şartları yerine getiren patent örnekleri yeni icat olarak kabul edilir. Böylece patent almaya hak kazanır. Patent sorgulama işlemi ise başvuru öncesi yapılan bir işlemdir. Her yeni ütün için patent alınamayabilir. Patent alınamayan ürünler ayrıca tanımlanmıştır.
Buluşunuzu Korumaya Yarayan Patent Nasıl Alınır?
Patent başvurusu bu alanda belge veren kuruma yapılır. Türk Patent ve Marka Kurumu gerekli işlemlerin gerçekleştirildiği ve başvurunun yapıldığı adrestir. Buluşlarının faydasına inanan ve bunu kanıtlayabilecek veriye sahip olan buluş sahipleri başvuru dosyalarını kuruma sunar. Başvurunun olumlu yanıt alması dosyanın topluma sağlayacağı fayda ve sürdürülebilir toplumsal faydaya sahip bir icat olduğuna inceleme yapan bölümün ikna olmasına bağlıdır. Bunun yanı sıra buluş dosyasının kurumun beklentilerini karşılayacak şekilde hazırlanması da başvuru sonucunu olumlu etkiler. Başvuru dosyasında dilekçe ve bankaya yatırılacak harç ücretine ek olarak aşağıdaki evrakların yer alması istenir.
- Buluşun özeti,
- İcadın nasıl çalıştığına ilişkin detaylı tarif,
- Buluşa ait detayların görsel olarak açıklandığı teknik resim,
- İcat için talep edilecek korumanın detaylı dökümü,
- Kurum tarafında talep edilen diğer evraklar
başvuru dosyasında yer almalıdır. Başvuru için hazırlanan dosyaların sonuçlanmasında belirli bir zaman gerekir. Bazı icat sahipleri dosyayı tamamen kendileri hazırlarken bazıları ise bu konuda uzmanlaşmış danışmanlık firmalarından profesyonel destek almayı tercih eder. Bu alanda uzmanlaşmış firmaları tercih etmek ise sonucun olumlu olmasına katkı sağlar. İşin her türlü prosedürünü bilmek, daha önce farklı patentler de aldırmış olmak, farklı örnekler hakkında fikir sahibi olmak sonucun olumlu olma ihtimalini büyük oranda artırır. Diğer yandan buluşa patent verecek kurum icadın kullanılacağı yerin Türkiye ya da yurtdışı olmasına göre de değişir. Bazı icat sahipleri patentli ürünler için Türkiye sınırları içinde korunma talep ederken bazıları ise uluslararası düzeyde bir başvuru yapmayı tercih edebilir. Bunun yanı sıra ürüne daha önce bir belge alınıp alınmadığını öğrenmek için patent sorgulama yapmak gerekir.
Dosyanın tamamlanmış olarak ilgili kuruma sunulması sonrası ortalama 2 aylık bir inceleme süresi vardır. Dosyanın incelenmesi sonucunda eksik evrak söz konusuysa ek 2 aylık bir süre de eksiklerin tamamlaması için tanınır. Eksik evraklar da tamamlandıktan sonra geçilen 2. aşamada ise araştırma raporu yayınlanır. Rapor değerlendirme sonucunda olumlu görüş alırsa işlem başarıyla tamamlanır. Sonucun olumsuz olması durumunda ise reddedilir. Uzun ve bilgi gerektiren bir süreç olduğundan hem evrak hazırlanması hem de takip aşamasında profesyonel danışmanlık alınması önerilir.
Her Buluşa Patent Alınır Mı?
Patent alım şartlarını karşılayan, gerekli dosya ve belgeleri sunan ve kuruldan olumlu görüş almayı başaran her buluşa patent tescil belgesi verilir. Bununla birlikte bazı buluşlar tescil edilemediği gibi bazı icatlar ise tescil edilse bile koruma altına alınamayabilir. Yenilik getirmeyen, icat basamağında bulunmayan ya da sanayide uygulanabilir fayda içermeyen buluşlara patent verilmeyebilir. Bir ürünün patent alabilmesi için teknik bir soruna çözüm bulması ancak bu çözümün de daha önce bulunmamış olması gerekir. Patent başvurusu öncesine yapılan patent sorgulama sırasında buluşun yeni olup olmadığı tespit edilir. Bazı buluşlar ise icat niteliği taşımadığı için patent konusunda çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname kapsamının dışında kalır. Patent alınamayan ürünler arasında bilimsel teoriler ve matematik teorilerinin yanında keşifler de sayılabilir. Ayrıca ticari amaçla üretilen oyunlar ile ilgili usul ve kurallar, zihinsel faaliyetler, estetik niteliğe sahip sanat eserleri, bilgisayar programlarına patent verilmesi de KHK kapsamı dışında bırakılmıştır. Diğer yandan kamu düzenini ve kamu ahlakını bozan içeriğe sahip buluşlar, bitki ve hayvanın doğası dışında yetiştirilmesi üzerine yapılan icatlar ise patent verilse de korunamayan icatlar arasında yer alır.
Her buluş patent alamadığı gibi alsa bile korumadan faydalanamayabilir. Yeni icat yapanların öncelikle buluşlarını doğru tanımlaması önemlidir. Sonrasında izlenecek uzun bir yol vardır. Hiçbir detayın kaçırılmaması, başvuru sonrası takibin zamanında yapılması, olası evrak eksikliklerinin vaktinde tamamlanması zaman kazandırır. Bununla birlikte süreç başladığından icat sahipleri ürünlerinin güvenliği konusunda endişe etmez. Özellikle yüksek faydaya sahip buluşlar için zaman kritik bir parametredir. Tüm bu süreç dikkat ve titizlik gerektirdiğinden konusunda uzman bir danışmanlık firmasından yardım almak her adımda destek bulabilmek için önemlidir. Patent örnekleri hakkında fikir veren danışmanlık firması, aynı zamanda patent alınamayan ürünler hakkında da yönlendirme yapar.
Paten Koruma Süresi Ne Kadardır?
Yeni bir buluş yapanlar heyecanla buluşlarına patent alabilmeyi bekler. Bu süresi zarfında buluşu kimseyle paylaşmamak olası taklit ve çalınma riskine karşı korusa da patent kadar garanti değildir. Patentli ürünler için bu tür riskler söz konusu değildir. Bekleme süreci patent süresi olarak adlandırılır. Diğer bir deyişle ilgili kurum tarafından onaylanan buluşun maddi ve manevi haklarının ne kadar süreyle icat sahibi olan kişide kalacağı anlamına gelir. Genellikle herhangi bir icadın patent süresi 20 yıl olarak bilinir. Buluş sahibi tüm masraf ve harçları ödeyerek Patent Tescil Belgesi’ni alır. Bununla birlikte yasal mevzuatlardaki değişiklikler, hukuki sebepler ya da toplumsal değişimlerden kaynaklı revizyon gerekirse gerekli harçların ödenmesi koşuluyla revizyon yapılır. 20 yıl sonunda ise buluş kamuya mal olur.
Buluşun sahibi patent belgesiyle icadı 20 yıl süreyle kendi tekelinde bulundurur. Bu durum icat sahibine buluşunu satma pazarlama, çoğaltma, prototip oluşturma gibi konularda ayrıcalık sağlar. Dolayısıyla, süresi bitene kadar 3. şahısların buluştan faydalanmak istediklerinde icat sahibine ödeme yapmaları gerekir. Makine, araç, aygıt, üretimde kullanılan yöntemler, kimyasal formlar için ürün sahipleri patent koruması talep edebilir. Ülkelerdeki patent yasaları yeni ve yaratıcı fikirleri teşvik etmeyi amaçlar. Yeni fikirlerin ortaya koyulduğu patentli ürünlerin sanayide uygulanabilir olmasının ise teknik, ekonomik ve sosyal gelişimdeki katkısı büyüktür. Patent alınamayan ürünler için böyle bir süre söz konusu değildir.
Patent Sorgulama Nasıl Yapılır?
Patent başvuru sürecinde dosya hazırlığı için zaman gerektiği gibi takip de zaman isteyen bir süreçtir. Patent al işlemi ile online başvuru yapılabilir. Diğer yandan değer tespiti, araştırma ve hangi ülke sınırlarında koruma talep edildiğine kadar verdikten sonra dosya oluşturulur. Bu süreçte patente konu ürünün fikri mülkiyet hakkının korunması oldukça önemlidir. Ayrıca ürün ile ilgili yapılacak detaylı yenilik araştırması da daha önce patentlenme durumu, alım şartlarını karşılayıp karşılamadığı hakkında bilgi verir. Patent alınamayan ürünler için prosedür izleme gerekmez. Bu süre zarfında online olarak yapılabilecek patent sorgulama işlemi yol göstericidir. Bu sorgulama sırasında Türk Patent Enstitüsü verileri, uluslararası platformları ve patent örnekleri incelenir. Yeni bir buluşunuz ya da fikriniz varsa ve nereden başlayacağınızı bilemiyorsanız, bu durumda izleyebileceğiniz pratik bir yöntem var. Lider Patent firması sizin için tüm süreci yönetir. Detaylı dosya hazırlanmasından ön araştırma ve Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvurulmasına kadar her türlü aşamada gerekli hazırlığı yapar. İşlemin son kısmı olan patent tesciline kadar geçen süreçte dosyalarınızı takip ederek sonuçlandırmanız konusunda destek olur. Vakit kaybetmeden iletişim kurarak buluşlarınızı patentli ürünler haline getirebilirsiniz.
