Marka tescil koruması yeni kurulan şirketler de dâhil olmak üzere tüm büyümekte olan işletmeler için bir işletme adının veya logosunun korunması gözden kaçırılmamalıdır. Tescilli bir markanın sahibi, markasını seçtikleri mal veya hizmet sınıfında kullanmak için mülkiyet hakkına sahip olacaktır. Sahibi ayrıca, rakiplerin ticari markalarını ihlal etmelerini ve zor kazanılmış itibarlarından yararlanmalarını önlemek için çeşitli haklara sahip olacaktır.
Rakiplerinizden farklı olmak istiyorsanız, ücretli olarak kendi markanızı tescil ettirebilirsiniz. Kayıttan sonra, diğer tarafların ticari markanızı kullanmasına izin verilmez. Farklı ticari marka türleri vardır, örneğin:
- Kelime işaretleri
- Resimli işaretler
- Şekil işaretleri
- Renk işaretleri
- Ses işaretleri
Ticari markanızı Türk Patent ve Marka Kurumu’na tescil ettirebilirsiniz. Bu size Türkiye çapında kapsamlı bir koruma sağlar. Türkiye dışında da aktifseniz korumanızı genişletebilirsiniz. Ticari markanızın daha önce tescil edilmiş olup olmadığını öğrenmek istiyorsanız, bir ticari marka veritabanına başvurabilirsiniz.
Çizim veya tasarım
Yeni bir tasarım veya yeni bir çizim bulduysanız, ücretli olarak Türk Patent ve Marka Kurumu’na kaydettirebilirsiniz.
Fikir, konsept veya prototip
Bir fikir tek başına fikri mülkiyet değildir, bu nedenle onu korumak mümkün değildir. Ancak fikrin uygulanmasını korumak mümkündür. Türk Patent ve Marka Kurumu, fikrinizin belirli bir günde zaten var olduğunu kanıtlamanıza olanak tanır. Marka tescili başvurusu, bir ticari marka, tasarım veya patent başvurusu için ilk adım olabilir.
Türkiye’de bir ticari marka, bir tüccar tarafından kendisi ile belirli mal ve hizmetler arasındaki ticaret sırasında bir bağlantıyı belirtmek için kullanılan grafiksel temsil yeteneğine sahip bir “işaret” olarak tanımlanır.
Örneğin, bilgisayar endüstrisindeki hiç kimsenin – Apple Computers, Inc. dışında – kendilerini tanımlamanın bir yolu olarak “Apple” adını kullanmasına izin verilmez. Türkiye’de ticari markaların tescili ile ilgili yetkili makam Türk Patent ve Marka Kurumu’dur.
Marka nedir?
Bir markanın temel işlevi, tüccar tarafından sağlanan mal veya hizmetleri veya hizmetleri diğer tüccarlar tarafından sağlananlardan ayırt etmektir. Bu nedenle bir marka, yalnızca marka sahibini tanımlamakla kalmayıp, aynı zamanda tüketicilere, markayı taşıyan mal veya hizmetlerin, bu mal veya hizmetler için diğer tüm kaynaklardan ayırt edilebilen benzersiz bir kaynaktan geldiğini ilettiği için herhangi bir işletmenin önemli bir unsurudur.
Ticari marka terimi genellikle hem ticari markaları hem de hizmet markalarını ifade etmek için kullanılır. Ticari marka ve hizmet markası ayrımı gerçekten oldukça küçüktür ve bu markalar temelde aynı şeydir. Aradaki fark, bir ticari markanın malları veya ürünleri tanıtması, hizmet markasının ise hizmetleri tanıtmasıdır. Hizmet markalarına ticari markalar veya hizmet markaları olarak atıfta bulunmak yaygın bir kullanım gibi görünmektedir. Ancak bunun tersi doğru değildir ve mallara iliştirilmiş bir markaya hizmet markası olarak atıfta bulunamazsınız.
® ve ™, ticari markalarla ilişkili ortak sembollerdir. ®, marka tescili bir ticari marka olduğunu ve dolayısıyla ticari marka kanunu kapsamında korunduğunu belirtir. ™ sadece markanın şirket tarafından ticari marka olarak kullanıldığını belirtmek için kullanılan bir semboldür. Markanın tescilli olduğu veya ticari marka kanunu kapsamında korunduğu anlamına gelmez. Sembollerden herhangi birini kullanmanıza gerek yoktur, ancak bunları kullanmanın iki önemli avantajı vardır. İlk olarak, sembollerin ticari markalar olduğunu iddia ettiğinizi herkese bildirir ve bu, diğerlerini “marka adını” kendi işleri için kullanmaya çalışmaktan caydırır.
“Marka”, “telif hakkı” ve “patent” kelimeleri sıklıkla birbirinin yerine ve yanlış kullanılmaktadır. Ticari markalar, telif hakları ve patentler, satın alınabilen ve satılabilen, lisanslanabilen veya ticari kazanç için başka bir şekilde kullanılabilen gayrimaddi mülkiyetin farklı biçimleridir. Bununla birlikte, her biri tamamen farklı çıkarları korur.
Patentler yeni buluşları, keşifleri ve tasarımları korurken, telif hakları resim, bilgisayar programları, heykel ve mimari tasarımlar gibi yazarların orijinal eserlerini korur. Ticari markalar, yaratılışı veya yaratıcılığı hiçbir şekilde korumaz. Aslında, bir ticari marka, sahibinden hiçbir şekilde yaratıcı veya yenilikçi girdi alınmadan edinilebilir. Örneğin, halk kendiliğinden “Coca Cola”dan “Kola” olarak bahsetmeye başladığında, yeni terim ürün için bir kaynak tanımlayıcı ve dolayısıyla otomatik olarak bir ticari marka haline geldi.
Neden Marka Tescili Yapmalısınız?
Bir markayı kullanmak için tescil ettirmek zorunlu olmasa da marka tescili işletmeye büyük değer katar. Başkaları sizin işletmenize benzer veya özdeş bir markayı benimseyerek kendi mal ve hizmetlerini sizinki gibi yanlış tanıtmaya çalışırsa, bir işletmenin iyi niyeti ve itibarı azalabilir veya zedelenebilir. Bir ticari markayı tescil ettirmenin bazı önemli avantajları şunlardır:
- Marka sahibi, marka tescil edildikten sonra benzer veya aynı markayı başkasının izni olmadan kullanmasını engelleme hakkına sahiptir.
- Ürünün özgün mülkiyeti ve kalitesi hakkında kamuoyunda haklı bir algı oluşturur.
- Tescilli bir markanın sahibi markayı kötüye kullanan kuruluşlara dava açabileceği ve onlardan tazminat talep edebileceği için markanın başkaları tarafından kopyalanmasını ve kullanılmasını engeller.
- Bir marka tescili, başka bir tarafın ticari markanızın kendi markasını ihlal ettiğini iddia etme olasılığını azaltır.
- Sahibine ® sembolünü kullanma hakkı verir.
Türk Patent ve Marka Kurumu, kafa karıştıracak kadar benzer markaları tescil etmeyi reddedeceğinden, benzer veya özdeş bir marka tescil başvurusunda bulunmak isteyen ilgili taraflara gerekli uyarıda bulunur.
Tescilli bir ticari marka, sahibi tarafından kullanılabilecek bir fikri mülkiyet hakkıdır. Bir işletme sahibi, bir işletmeyi franchise etmeyi planladığı durumlarda, lisans ücreti karşılığında franchise alanlara/lisans alanlara markanın kullanımını lisanslayabilir.
Başka bir örnek, bir ticari satışla ilgilidir. Ticari satış görüşmelerinde, potansiyel bir alıcı, satıcıdan, işletmenin iyi niyetinin korunduğuna ve alıcının işletme adı ve logosuna ilişkin münhasır hakkı alacağına dair güvence isteyecektir. Bir satıcı bu tür güvenceler veremezse, bu, alıcının işletme için ödemeye hazır olduğu tutarı etkileyebilir.
Bir diğer husus ise imajdır. Tescilli ticari marka sahipleri, ® sembolünü tescilli ticari markalarına uygulayabilir. Kayıt kanıtı, hedef kitleye profesyonellik katmak için bir pazarlama aracı olabilir.
Bir işletme, üçüncü bir şahsın tescilli ticari markasını ihlal ederek markasını pazarlamaya ve tanıtmaya başlarsa, bunun maliyetli ve zaman alıcı sorunlara yol açması muhtemeldir. Bu tür problemler, ürün veya hizmet geliştirmeyi daha başlamadan raydan çıkarabilir. En kötü senaryoda, ihlalde bulunan işletme, işletme adını ve/veya logosunu tamamen yeniden markalandırmak, rahatsız edici ürünleri teslim etmek ve zararları veya kar hesabını ödemek için yapılan ihtiyati tedbir işlemlerine tabi olabilir.
Tescilli Markanın Korunma Süresi
556 sayılı KHK m. 40 uyarınca tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıl olarak belirtilmiştir. 10 yıllık süre sonunda yine onar yıllık dönemler halinde yenileme başvurusu yapılabilir.
Marka Tescilinin Yenilenmesi
Koruma süresi (10 yıl) sona eren tescilli marka için her 10 senede bir yenileme işleminin yapılması zorunlu tutulmuştur. 556 Sayılı KHK’nin Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te öngörülen yenileme ücreti verildikten sonra kısa süre içerisinde bir 10 yıllık daha marka tescili koruması sağlanır.
Marka Tescili Yenileme İçin Talep Edilenler
- Talep dilekçesi
- Yenileme ücretinin ödendiğine dair belge
- Şayet talep vekil aracılığı ile yapılmışsa vekâletname
Not: Tescilli marka yenileme başvurusunda sadece bir markanın yenilemesi yapılabilir. Birden çok yenilemeniz gereken tescilli markanız varsa eğer yenileme başvurunuz da o sayıda olmalıdır.
Marka Tescil Hakkının Sona Ermesi
Olumlu sonuçlanan marka tescil başvurusunun üzerinden geçen 10 yıl sonrasında 6 aylık süreç içerisinde yenileme başvurusu yapılmazsa eğer marka üzerindeki tüm haklar sona erer.
